Deze week is het vijf jaar geleden dat theatermaker Bert Klunder overleed. Bert was een vriend van mij aan wie ik nog vrijwel dagelijks denk. Hij was markant, hoekig, eigenzinnig, aaibaar, kwajongensachtig en nog ontzettend veel meer. Eind jaren tachtig leerden we elkaar kennen. Ik werkte met cabaretier Vincent Bijlo. We benaderden Bert met de vraag om de regisseur van Vincents tweede programma te worden. Meteen al bij onze eerste kennismaking ervoer ik de sterke verwantschap die ik had met deze man. Die klik werd alleen maar sterker tijdens de intensieve repetitiefase in de maanden die op onze ontmoeting volgden. Bert vond mij ook “een grappig kereltje”. We bleven elkaar ontmoeten, ook nadat ik met Bijlo had gebroken (of beter gezegd: hij met mij). Zo reisden we samen naar Saoedi-Arabië voor een optreden voor de Nederlandse expats aldaar, inclusief een bezoek aan een illegale kroeg, gerund door een vreemde Engelse vrijbuiter. Pas de volgende dag durfden we elkaar te bekennen dat we ’m allebei hadden zitten knijpen, bevreesd als we waren voor een inval door de religieuze politie. En dan waren er natuurlijk onze fantastische zwerftochten door Amsterdam, op zoek naar inspiratie, eindeloos ouwehoerend. Een hopeloos tekortschietende impressie van zo’n tocht: om drie uur ’s middags afspreken bij de stationsrestauratie op CS, om 4 uur bier drinken aan de gracht, om zeven uur chinees eten op de Nieuwmarkt, om negen uur koffie in De Smoeshaan, om 11 uur de nazit meepikken in de Kleine Komedie en daarna verder drinken in “die nachtkroeg tegenover DeLaMar”. Ik zal die omzwervingen met Bert nooit vergeten.

In de illegale Saoedische kroeg.

Maar Bert werd ziek. Tijdens de pauze van een try-out van een nieuw programma kreeg hij een hersenbloeding. Hij belandde in het Utrechtse universiteitsziekenhuis. Die locatie stelde mij in de gelegenheid hem frequent te bezoeken. Gedurende anderhalve maand bezocht ik hem bijna wekelijks. Deze bezoeken hebben eveneens onuitwisbare herinneringen nagelaten. Heerlijke bezoekuren, als je dat tenminste zo mag zeggen, vol van humor en ook vol van vertwijfeling vaak. En steeds vol van waarachtigheid.

Bert was zo eigenzinnig en veelkleurig dat ik hem onmogelijk in woorden tot leven kan brengen. Toch, tot slot, een anekdote die hem kenmerkt en die ik later in een gedicht heb verwerkt. Voorafgaand aan het eerste bezoek aan Bert in het ziekenhuis was ik, na alle geschrokken en ernstige verhalen, nogal gespannen want ik wist niet in welke toestand ik hem zou aantreffen. Ik betrad de ziekenzaal en daar in het enige bed lag hij, het bovenste deel van zijn hoofd in verband gewikkeld. Hij staarde me lodderig aan. “Ha die Bert”, sprak ik gemaakt opgeruimd. Bert bleef me uitdrukkingsloos aanstaren. “Bert jongen, je staat er mooi op zo”, schutterde ik nog maar een keer. Weer geen reactie. Toen na misschien wel vijf seconden indringend naar mij kijken, zei hij langzaam: “Wie ben jij ook alweer?” Ik schrok me echt rot. En die enorme schrok moest ook zeker zijn af te lezen van m’n gezicht. Daarop klaarde het gezicht van Bert juist op en verscheen er een twinkeling in z’n ogen. Het was een grap. Hij had me gigantisch in de maling genomen.

Speelkwartier bezoekuur

Niet om op handen te worden gedragen
speelde je de sterren van de hemel

en niet omdat men je stem moest horen
waren je winnende zinnen zo raak

het spelen zelf, in alle betekenissen, daar
ging het je om, zoals toen je jezelf

een bont geneeskundefeest zei te voelen
(naar een aanplakbiljet op de gang)

of hoe je me na je operatie niet herkende,
ik schrok me rot, maar wat een grap

en nog glimlach ik om je diagnose ‘samen
zouden ze een fijne verpleegster zijn’

daar aan dat bed overrompelde mij je lef
tegen alle angst in speels te blijven

want al ging je met knikkende knieën op,
je modderde niet door tot het doek

maar speelde alsof je leven ervan afhing,
wat, weet ik nu zeker, ook zo was.